Deze week was het in het nieuws dat er (wederom) partijen in de Nederlandse voertuigmarkt zijn die de officiële regelgeving niet zo nauw nemen. Ditmaal betrof het APK-keurmeesters die via sociale media adverteerde met op afstand goedkeuren van een auto qua APK-keuring. Hiermee zou een auto die normaliter niet door de keuring zou komen, alsnog goedgekeurd worden. Terecht dat hiervoor aandacht wordt gevraagd. Aangezien RDW volgens de norm 3% van alle APK-keuringen met een steekproef controleert, heb je als malafide APK-keurmeester een grote kans dat een gekeurde auto niet gecontroleerd wordt. Deze zaak was aanleiding om weer eens dieper in de keuringsdata te duiken. Met verrassende inzichten over verdelingen APK-keuringen over weekdagen, tijdstippen en aantal geconstateerde gebreken.
APK in Nederland
Nederland heeft ten opzichte van omringende landen een uniek systeem om periodieke keuringen van voertuigen te verzorgen. In Duitsland en België zijn geselecteerde (commerciële) bedrijven belast om deze wettelijke taak te verrichten. Sinds de jaren zeventig is in Nederland echter gekozen voor een systeem waarbij in principe elk bedrijf met de juiste papieren een erkenning kan aanvragen.
Kenteken.TV houdt actief het aantal RDW erkenninghouders in de gaten. Voor APK zijn er tegenwoordig 3 verschillende erkenningen met verschillend aantal erkenninghouders:
- APK lichte voertuigen – 9.168 erkenninghouders
- APK zware voertuigen – 849 erkenninghouders
- APK landbouwvoertuigen – 88 erkenninghouders
Aangezien deze erkenninghouders een belangrijke taak verrichten en de overheid niet iedereen op zijn kleur ogen geloofd die een voertuig komt afmelden, is er een toezicht ingericht door RDW om de kwaliteit van de keuringen in de gaten te houden. Sinds jaar en dag is de norm hiervoor dat 3% van alle keuringen door middel van een steekproef nader gecontroleerd wordt.
Tot enkele jaren geleden werd deze steekproef willekeurig uit de afgemelde keuringen gekozen, maar door middel van automatisering is RDW in de afgelopen jaren steeds meer overgegaan op zogenaamd risicogestuurd toezicht. RDW legt dat als volgt uit:
Op de APK voert de RDW steekproefsgewijs controles uit. Garagebedrijven én APK-keurmeesters worden risico-gestuurd gecontroleerd door de RDW. Dat betekent dat goed presterende garages minder vaak een steekproef krijgen opgelegd en minder goed presterende autobedrijven juist vaker. Onze steekproefcontroleurs doen de APK bij een steekproef opnieuw en beoordelen of de APK goed is uitgevoerd.
Op de APK voert de RDW steekproefsgewijs controles uit. Dit doen we met een systeem op basis van verschillende parameters. Garagebedrijven en APK-keurmeesters die regelmatig fouten maken, kunnen hun bevoegdheid verliezen om APK’s te mogen uit voeren. Garages en keurmeesters die zeer slecht presteren kunnen door de RDW uitgesloten worden van de bevoegdheid om te keuren.
Op de APK voert de RDW steekproefsgewijs controles uit. Dit doen we met een systeem op basis van verschillende parameters. Garagebedrijven en APK-keurmeesters die regelmatig fouten maken, kunnen hun bevoegdheid verliezen om APK’s te mogen uit voeren. Garages en keurmeesters die zeer slecht presteren kunnen door de RDW uitgesloten worden van de bevoegdheid om te keuren.
RDW over risicogestuurd toezicht APK
Open data keuringen
Sinds jaren biedt RDW een groot gedeelte van de keuringsgegevens aan om in te grasduinen. Zo is het mogelijk om op kentekenniveau te achterhalen wanneer in de afgelopen jaren . Zo heeft het eerste kenteken uitgegeven in de serie 00-XXX-0 in 2008 inmiddels diverse keuringen gehad: https://www.kenteken.tv/kentekentijdlijn.php?kenteken=01gbb1
Ook is het mogelijk om op kentekenniveau om de geconstateerde gebreken in te zien. Zo heeft een Renault Mégane met kenteken 38-ZS-DF de afgelopen jaren een flinke lijst punten opgelopen:
Sinds maart 2020 biedt Kenteken.TV tool ook een speciale tool om alle geconstateerde gebreken te monitoren met de APK-gebrekmonitor. Met deze tool is het mogelijk om per type APK de top 10 te zien van meest geconstateerde gebrek. Gebreken met banden staan daarbij steevast in de top10 bij APK lichte voertuigen:
Top 10 gebreken APK lichte voertuigen
- Band(en) aanwezig met een profieldiepte van 1,6 t/m 2,5 mm
- Band onvoldoende profiel
- Bandenspanning niet op juiste waarde
- Kentekenplaatverlichting werkt niet (goed) / ontbreekt
- Overmatige vloeistoflekkage overige vloeistoffen
- Dimlicht onjuist afgesteld
- Ruitenwisserinstallatie geeft onvoldoende zicht
- Stadslicht werkt niet (goed)
- Stuur- of fuseekogel met slijtage kleiner of gelijk 1,0 mm
- Mechanische delen van het remsysteem vertonen slijtage
Onderdeel van de gepubliceerde open data door RDW was in den beginnen ook of een bepaalde keuring gecheckt was door een steekproef. Hiervoor had Kenteken.TV ook een tool klaarstaan om de wettelijke norm van 3,0% voor RDW te monitoren. In maart 2019 heeft RDW echter besloten om dit veld niet langer meer aan te leveren. Zeer jammer wat mij betreft.
APK meldingen analyses
De illegale online APK aanbiedingen was zoals gezegd aanleiding om de dataset over keuringen weer eens tegen het licht te houden. 1 specifiek item sprong daarbij in het oog. Hierover is namelijk nog niet eerder over gecommuniceerd.
Het is gebruikelijk dat zowel RDW (in jaarverslag) of RDW informatieproviders statistieken over APK-keuringen publiceren. Daarin wordt altijd de aantallen per maand of per jaar bekendgemaakt. Ook heb ik in mijn tijd bij VWE geëxperimenteerd met verdeling van APK keuringen op basis van postcodes van de voertuigeigenaren. Zo zag je bijvoorbeeld duidelijk wanneer een bepaalde regio zomervakantie had. Zo had regio zuid in 2007 als eerste zomervakantie. Dat zag je duidelijk op de landkaart terug als je de aantallen keuringen met voorgaande maand vergeleek:
Ook andere effecten zag je met zo’n postcode koppeling terug. Zo waren destijds heel veel leasevoertuigen geregistreerd in Hoofddorp, Almere of Houten. Deze gemeentes stegen ver boven de omringende gemeentes uit qua aantal auto’s die een APK-keuring kregen:
Analyse APK meldingen verdeeld per weekdag
Op basis van de RDW opendata gegevens zijn soortgelijke analyses anno 2023 niet te herhalen. Postcodes van voertuigeigenaren wordt gezien als een Gevoelig Gegeven waardoor deze gegevens niet gepubliceerd zijn in deze openbare databronnen.
In de gegevensset zit wel een ander interessant veld waarmee te spelen is: de melddatum en tijd van APK-keuringen. Met dit veld kan je een aantal leuke analyses maken. Voor deze analyse is gebruikgemaakt van alle APK-keuringen in de dataset dd 3 maart 2023 waarbij enkel keuringen zijn meegenomen uit 2021, 2022 en 2023.
APK keuringen verdeling per weekdag en uren
De openingstijden om APK-keuringen af te melden bij RDW ligt formeel tussen 08:30 en 17:00 op weekdagen. Frappant is dat 28.484 keuringen (0,18% van geanalyseerd totaal) van alle keuringen buiten deze openingstijden zijn aangemeld. Voor het tijdstip tussen 17:00 en 18:00 uur is daar een logische verklaring voor. Soms zijn er gedurende de dag een technische verstoring in de keten om APK-keuringen af te melden. In deze gevallen wordt door RDW in samenspraak met de aangestelde communicatieproviders een verruiming van de openingstijden ingesteld. Hoe het echter kan voorkomen dat er APK-keuringen laten dan 21:00 uur worden geregistreerd, heb ik geen verklaring voor. 1 daarvan is afgemeld om 23:11, maar de overige zijn allemaal om precies 21:30 of 21:31 afgemeld.
Het gros van de keuringen gebeurt natuurlijk wel op maandag tot en met vrijdag van half negen ’s ochtends tot 5 uur in de middag. Toch zijn de keuringen niet gelijkmatig verdeeld over de werkdagen:
Dinsdag en woensdag zijn verhoudingsgewijs de populairste dagen om een APK-keuring uit te voeren. Maandag valt duidelijk een beetje uit de toon. Ogenschijnlijk vinden garages, APK-keurmeesters en voertuigeigenaren deze weekdag minder geschikt voor keuringen.
Verhoudingsgewijs worden natuurlijk weinig APK-keuringen afgemeld direct na opening van de dienst. Slechts 3,1% van de geanalyseerde keuringen wordt in de periode half negen tot negen uur afgemeld. Meest populaire tijdsblokken om APK-keuringen af te melden is tussen 11 en 12 en de 2 uur vlak na de lunch. Dezelfde lunchpauze is ook vrij duidelijk terug te zien in de data. Slechts 7,8% van alle keuringen wordt in deze tijdslot afgemeld.
Ander opvallend verschil is de maandagochtend en de vrijdagmiddag. Verhoudingsgewijs zijn voertuigeigenaren en APK-keurmeesters op de eerste dag van de werkweek nog niet klaar voor een APK-keuring. Maar ook vlak voor het sluiten van de werkweek tussen 16:00 en 17:00 uur op de vrijdag wordt er verhoudingsgewijs veel minder afgemeld dan hetzelfde tijdsblok op de andere dagen.
Update 6 maart 2023: Naar aanleiding van vragen is er een extra analyse uitgevoerd waarbij aantal APK-meldingen per minuut geplot worden van 08:30 tot en met 17:00. Hierbij wordt nog een ander patroon zichtbaar, namelijk de koffie en thee pauzes bij garages. Er wordt dan ook een andere piek zichtbaar, namelijk om 12:00 uur. Mijn aanname is dat dit waarschijnlijk een administratief gekozen tijdstip is. Ook wordt een interessant patroon zichtbaar vlak voor 17:00 uur. Volgens horen zeggen wordt dit moment expres gekozen door sommige APK-erkenninghouders om de kans op een steekproef te verkleinen.
Geconstateerde gebreken verdeling per weekdag en uren
De analyse was hiermee nog niet klaar. Bij elke APK-keuring is het mogelijk dat er gebreken geconstateerd worden. Ook deze gebreken zijn gekoppeld aan de melddatum en tijd van keuringen. Daarmee is ook een verdeling te maken over weekdagen en uren. Deze ziet er als volgt uit:
Als we beide tabellen over elkaar heen leggen is een interessant patroon waarneembaar. Op dagniveau worden net zoveel keuringen met als zonder gebreken afgemeld. Op uurniveau zijn er echter wel opvallende verschillen.
Zo worden verhoudingsgewijs in de middag veel meer gebreken gerapporteerd. Zo worden 12,0% van alle keuringen tussen 16:00 en 17:00 uur gedaan, maar 13,7% van alle keuringen met minimaal 1 gebrek wordt in hetzelfde tijdsblok gerapporteerd. En vooral in eerste gedeelte van de ochtend worden minder keuringen met gebreken gerapporteerd. Zo worden 11,1% van alle geanalyseerde keuringen tussen 9 en 10 afgemeld, terwijl 10,4% van alle keuringen met minimaal 1 gebrek in hetzelfde uur gerapporteerd.
Verhouding APK-keuringen met en zonder gebreken per weekdag en uren
Een ander inkijkje biedt analyse van de verhouding van aantal APK-keuringen met minimaal 1 geconstateerd gebrek en APK-keuringen zonder gebrek. Bij 48% van de APK-keuringen wordt een gebrek genoteerd. Als we echter per weekdag en uur kijken dan zijn er wel opvallende verschillen.
Zo worden in de middag meer keuringen met gebreken afgemeld. Terwijl maandagochtend voor 9 uur weinig gebreken worden gerapporteerd, is de kans op een APK-keuring met minimaal 1 gebrek op de vrijdagmiddag vele malen groter.
Gemiddeld aantal gebreken per weekdag en uren
Per APK-keuring worden nul tot tig gebreken geconstateerd en genoteerd. Op basis van data analyse is ook te zien hoeveel gebreken gemiddeld per weekdag en uur worden gerapporteerd.
Gemiddeld wordt bij APK-keuring 1,15 gebrek genoteerd. Ook hier is te zien dat tussen 08:30 en 09:00 uur dit gemiddeld niet gehaald wordt. Juist in de middaguren worden er meer gebreken genoteerd bij APK-keuringen. Interessant om te zien dat tijdens lunchtijd meer keuringen met gebreken worden afgemeld dat uren ervoor of direct na de lunch.
Interessant ook om te zien dat bij een vergrote openingstijd gemiddeld gezien meer gebreken worden ingevoerd.
