Minister Madlener heeft op 24 april in de Telegraaf de vooraankondiging gedaan voor de introductie van nieuwe kentekens voor de voertuigcategorie bijzondere bromfietsen. Deze nieuwe kentekens zijn om meerdere redenen op zichzelf ook bijzonder te noemen. Kenteken.tv dook in meerdere documenten en haalt het net op voor een longread.
Korte versie
Per 1 juli 2025 krijgen we in Nederland nieuwe kentekenplaten. Goedgekeurde bijzondere bromfietsen krijgen vanaf dat moment de mogelijkheid om met een kentekenplaat te rijden.
Deze nieuwe kentekens zullen beginnen met de letter E. De kentekenplaten zelf zullen de kleinste versie worden die we in Nederland kennen. De basis kleur is dezelfde lichtblauwe kleur als in gebruik bij snorfietsen met witte letters erop.
Vanwege ruimtegebrek moest er ook een oplossing worden gevonden voor de duplicaatcode. Dat is een zeer originele geworden.
Bijzondere bromfietsen
Onder de voertuigcategorie “bijzondere bromfietsen” vallen lichte en motorisch aangedreven voertuigen dat door hun specifieke kenmerken (bijvoorbeeld geen stuur of zadel) niet onder de categorie bromfietsen vallen. Normaliter gaan deze voertuigen niet harder dan 25 km/u. Ze vallen echter niet in de definitie voor bijvoorbeeld snorfietsen.
Daarom kunnen ze niet binnen de Europese regelgeving voor bromfietsen worden toegelaten. Dit soort voertuigen worden in Nederland toegelaten onder de toelatingsregels voor ‘bijzondere bromfietsen’. RDW heeft als autoriteit voor deze categorie de volgende basale richtlijnen:
- rijdt niet harder dan 25 kilometer per uur.
- heeft een elektromotor met een maximumvermogen van maximaal 4kW.
- is geen gehandicaptenvoertuig, elektrische fiets met trapondersteuning of bromfiets.
- is verzekeringsplichtig.
Binnen deze categorie vallen een aantal bekende voorbeelden. Zo kent iedereen nog het verschillende ongeluk met de Stint. Dit type voertuig valt onder de categorie “bijzondere bromfietsen”. Tegenwoordig is de Stint omgedoopt naar BSO-bus. Ook de Segway, het apparaat met 2 wielen waarbij je met je lichaam balans moet houden, valt onder dezelfde categorie. Een ander voorbeeld zijn de elektrische steps die je veelal in andere Europese steden overal en nergens kan vinden. In Nederland zijn tot de dag van vandaag deze elektrische steps niet toegstaan op de openbare weg.
Dat laatste is overigens niet helemaal waar. RDW heeft als autoriteit die toeziet op gekentekende voertuigen, vooruitlopend op kentekening van bijzondere bromfietsen wel een nationale typegoedkeuring opgetuigd. De genoemde BSO-bus, Segway en paar andere bijzondere bromfietsen zijn daarom sinds een paar jaar toegestaan op de openbare weg. Op deze apparaten zit echter geen normale kenteken, maar een verzekeringsplaatje.
Op moment van schrijven van deze blogposting zijn er zeventien goedgekeurde types in de categorie bijzondere bromfietsen. Het is vrijwel zeker dat het merendeel van de al reeds verkochte elektrische stepjes niet in aanmerking komen voor zo’n goedkeuring. Deze stepjes blijven dus verboden voor de openbare weg vanaf 1 juli 2025.
Voor voertuigen die voor 1 juli 2025 in gebruik zijn genomen in Nederland wordt uitgegaan van ongeveer 5.000 voertuigen die moeten worden gekentekend. Voor nieuwe voertuigen ligt het jaarlijkse aantal dat moet worden gekentekend waarschijnlijk hoger. Zodra er fabrikanten zijn die onder de nationale typegoedkeuring voor bijzondere bromfietsen mogen produceren, neemt het aantal jaarlijks toe. Het gaat dan om zowel nieuwe en ongebruikte voertuigen als voertuigen die worden geïmporteerd in Nederland.
Er zullen diverse subvarianten binnen de categorie “bijzondere bromfietsen” bestaan:
| Code | Omschrijving |
| L1-1b | Een bijzondere bromfiets met 2 wielen voor individueel vervoer |
| L1-2a | Een bijzondere bromfiets met 2 wielen voor goederenvervoer |
| L1-2b | Een bijzondere bromfiets met 2 wielen voor personenvervoer |
| L2-1b | Een bijzondere bromfiets met 3 wielen voor individueel vervoer |
| L2-2a | Een bijzondere bromfiets met 3 wielen voor goederenvervoer |
| L2-2b | Een bijzondere bromfiets met 3 wielen voor personenvervoer |
| L6-1b | Een bijzondere bromfiets met 4 wielen voor individueel vervoer |
| L6-2a | Een bijzondere bromfiets met 4 wielen voor goederenvervoer |
| L6-2b | Een bijzondere bromfiets met 4 wielen voor personenvervoer |
Doel van de kentekenplaat
Het rondrijden met een verzekeringsplaatje heeft flink aantal nadelen. Een kentekenplaat dient als luxere vorm diverse doelen. Significant Public heeft in opdracht van de overheid de diverse opties voor kentekening bijzondere bromfietsen onderzocht. In het rapport hierover sommen ze op welke doelen kentekenplaten op voertuigen hebben:
- Handhaving verkeersregels
- Identificatie bij ongelukken
- Opsporing bij diefstal en fraude
- Kenmerk voor raadpleging naar kentekenregister
- Kenmerk voor controle belastingen en verzekering
- Onderscheid naar gebruikstoepassing en herkenbaarheid voor andere weggebruikers
- Eigendomsoverdracht en terugroepacties bij veiligheidsproblemen
- Onderscheid tussen toegelaten en niet toegelaten voertuigen
Om al deze doelen goed invulling te geven zijn een aantal zaken belangrijk voor een kentekenplaat. Zo moet het voor handhavers, maar ook andere verkeersdeelnemers direct duidelijk zijn met wat voor soort voertuig je te maken hebt. Een kentekenplaat helpt dus mee in de herkenbaarheid van het soort voertuig.
Als het voertuig herkend is, is het ook belangrijk dat het unieke kenmerk van het voertuig namelijk het kenteken goed leesbaar is. Dat is ook de oorspronkelijke reden waarom kentekens überhaupt in april 1898 zijn geïntroduceerd. Volgens de overlevering gingen de politie agenten te paard gewoon niet snel genoeg om die nieuwe automobielen met motorisering staande te houden. Ze hadden dus een middel nodig om een voertuig uniek visueel te identificeren om de boete op de juiste deurmat te laten vallen.
Uitdagingen voor kentekening bijzondere bromfietsen
Voordat het eerste kentekenplaatje op een bijzondere bromfiets gemonteerd kan worden, zijn er diverse varianten de revue gepasseerd. De verschillende mogelijkheden moesten rekening houden met allerlei belangen van diverse partijen en concentreerden zich op de volgende aspecten:
- Formaat kentekenplaat
- Kleur lamineerlaag en letters
- Kentekencombinatie
- Materiaal, beveiliging en authenticatie
- Kentekenplaat materiaal
- Afgifte kentekenplaat
Formaat kentekenplaat
Het formaat van de kentekenplaat is om diverse redenen belangrijk. Hierbij speelt de snelheid van het voertuig ook een rol. Voor een voertuig die met 150 kilometer per uur voorbij vliegt, heb je gewoonweg een groter herkenningsmiddel nodig, oftewel grotere kentekenplaat en letters. Bijzondere bromfietsen zitten aan de andere kant van het spectrum. Ze zouden maximaal 25 kilometer per uur moeten gaan, dus de plaat zou kleiner mogen zijn. Daarnaast zijn het ook vaak kleinere apparaten waarop weinig ruimte is. Een grote kentekenplaat zou stomweg nogal uitsteken en dat bevordert de verkeersveiligheid niet.
Een andere uitdaging was de regelgeving op Europees gebied. De huidige brom- en snorfietskentekenplaten zijn er in Nederland in twee formaten: liggende versie (145 x125 mm) of staande versie (100x 175 mm). Dit waren de kleinst mogelijke kentekenplaten. Spoiler alert: dat record wordt met introductie van kentekens van bijzondere bromfietsen verbroken. En dat was vooral voor de politie niet per se de gewenste uitkomst, maar daarover later in dit artikel meer informatie.
De keuze voor nieuwe afmetingen past vooralsnog niet binnen de geldende Europese afspraken. Afmetingen van kentekenplaten zijn namelijk op Europees niveau gereguleerd. Normaliter mag een land binnen deze kentekenplaat formaten een eigen versie kiezen. Dit wordt onder andere vastgelegd in de onderliggende Europese typegoedkeuringsregels voor diverse voertuigcategorieën. Maar voor bijzondere bromfietsen bestaan nog geen Europese typegoedkeuringen. Het is echter wel de verwachting dat deze in komende jaren wordt ingevoerd. Daarom neemt de Nederlandse overheid een gecalculeerd risico bij kentekening van bijzondere bromfietsen. Men hoopt dat het gekozen nieuwe formaat binnen de nog te definiëren Europese regels gaan vallen.
En zo is kentekenmodel 31.1 ontstaan met als afmetingen: 100 mm breed en 120 mm lang.
Kleur lamineerlaag en letters
Een Nederlandse kentekenplaat bestaat in basis uit twee kleuren, namelijk de kleur van de plaat en de kleur van de letters en vaak de rand van de kentekenplaat. Technisch gezien was er geen belemmering om de kleur van de plaat of letters te voorzien van een eigen herkenbare kleur.
De gele kleur van de meeste Nederlandse kentekenplaten is ooit bewust gekozen op basis van uitgebreide testen. In combinatie met contrasterende kleur voor de letters werd maximale leesbaarheid nagestreefd. En specifieke donkere situaties was de uitvinding van reflecterende folio voor de kentekenplaten een goede uitkomst.
In theorie waren de opties dus talloos voor de kentekens van bijzondere bromfietsen. In praktijk bleek dat echter heel anders. In de huidige Nederlandse regelgeving zijn eigen maar vijf kleuren toegestaan: wit voor aanhangerkentekens, geel voor grootste deel van gekentekende voertuigen, lichtblauw voor taxi’s en snorfietsen, donkerblauw voor oldtimers en lichtgroen voor handelaarskentekens. Al vroeg in het proces werd duidelijk dat aanpassing van regelgeving voor invoering van een mogelijk zesde kleur veel tijd zou gaan kosten en bovendien arbeidsintensief. Omdat kentekening van bijzondere bromfietsen eigenlijk eerder dan later zou zijn uitgevoerd, is er al vroeg besloten om een kentekenplaat te ontwerpen met één van de basiskleuren.
Niet geheeld in de documentatie terug te vinden is de keuze voor lichtblauw. Zeer vermoedelijk is dat echter gekozen om vergelijkbare voertuigen qua maximale snelheid van 25 km/u te groeperen: de snorfietsen. En daarom is naast lichtblauwe kleur voor de folie ook witte kleur voor de letters uit de koker gerold. Daarnaast maakt de lichtblauwe kleur visuele onderscheid tussen gele verzekeringsplaatjes en deze nieuwe kentekens mogelijk.
Naast lichtblauwe variant komt er voor handelaren ook een groene variant.
Letter- en cijfercombinaties
Met een iets kleinere kentekenplaat dan snorfietsen en dezelfde kleurstelling als kentekenplaten voor snorfietsen moest er op een ander punt een belangrijke verandering gemaakt worden. De politie had namelijk in een vroeg stadium aangegeven dat voor het herkennen van bijzondere bromfietsen een onderscheidend herkenningsteken belangrijk is. Deze is uiteindelijk gevonden in de letter- en cijfercombinatie voor deze nieuwe gekentekende voertuigcategorie.
Sinds 1951 kent RDW al een systematiek van kentekening waarbij het herkenningsteken in de vorm van reeks van cijfers en letters bij het voertuig blijft gedurende zijn levenscyclus in Nederland. Daarbij is in de loop der jaren een structuur ontstaan waarbij op basis van de eerste letter van een kenteken de voertuigcategorie te onderscheiden is. Zo beginnen zware bedrijfswagen met de letter B, brom- en snorfietsen met de D of F en opleggers met de letter O. Deze klinker in het kenteken was tot 1978 gebruikelijk in Nederlandse kentekens, maar is sindsdien eigenlijk uitgesloten behalve bij opleggers.
Om bijzondere bromfietsen makkelijk herkenbaar te maken, was er echter behoefte aan een nieuwe beginletter voor deze voertuigcategorie. Enkele jaren geleden was dat ook de uitdaging bij de kentekening van landbouwvoertuigen en -aanhangers. De beginletters T en L waren daarbij al bij meerdere kentekencombinaties uitgegeven voor personenauto’s, maar bij de start van deze voertuigcategorieën zijn deze letters in de nieuwste kentekencombinaties gereserveerd en worden niet meer uitgegeven bij personenauto’s.
De mogelijkheden binnen de medeklinkers beginnen dus steeds schaarser te worden. En toen is er iemand binnen RDW op het lumineuze idee gekomen om de min of meer verboden letterbak eens om te keren. En daaruit rolde de letter E blijkbaar. De E correspondeert ook nog met E van elektrisch. Aangezien dat bij bijzondere bromfietsen de enige toegestane energiebron is, is deze keuze niet geheel onlogisch te noemen.
En mochten in de toekomst nog meer nieuwe categorieën van een kenteken voorzien moeten worden, dan is U waarschijnlijk de eerst volgende kandidaat. Immers A is soort van gereserveerd voor het Koninklijk Huis en de letter I kan gemakkelijk verward worden met cijfer 1.
De eerste letter was dus bekend, maar een andere keuze diende gemaakt te worden voor de kentekencombinatie. Deze worden ook wel sidecodes genoemd. Er zijn op dit moment 14 verschillende sidecodes en elke sidecode heeft een bepaalde structuur qua letters en cijfers.
Voor bijzondere bromfietsen zijn de volgende sidecodes gereserveerd:
| Sidecode | Voorbeeld kentekencombinatie |
| 9 | EX-999-X |
| 10 | X-999-XX |
| 11 | EXX-99-X |
| 12 | E-99-XXX |
Normaliter begint RDW met een lager nummer qua sidecode. Als in deze reeks alle kentekens uitgegeven zijn, wordt vervolgens de volgende sidecode gepakt. Totnutoe was dat altijd een sidecode met een hoger nummer.
Bij bijzondere bromfietsen is een bijzondere keuze gemaakt. Er wordt namelijk gestart met sidecode 12, oftewel E-99-XXX. Het eerste kenteken uit deze reeks zal daarom E-01-BDB of E-01-DBB worden. Deze eerste keuze zal interessant worden. Bij lichte bedrijfswagens startte RDW namelijk met de uitgifte van V-01-BBB, maar vanwege de referentie met een politieke partij werd de lettercombinatie snel overgeslagen cq. overgeslagen.
Nadata sidecode 12 voor bijzondere bromfietsen volgemaakt is (ongeveer 400.000 kentekencombinaties), moet een andere sidecode gekozen worden. Op moment van schrijven van deze blog is nog niet duidelijk of RDW dan teruggaat naar sidecode 9, of voor deze voertuigcategorie aftelt en naar sidecode 11 gaat.
De versie voor handelaren krijgen ook een eigen lettercombinatie. Deze zullen altijd met de letters HC beginnen. Deze handelaarskenteken heeft een eigen code gekregen, namelijk 31.5
Materiaal, beveiliging en authenticatie
De introductie van nieuwe kentekenplaten biedt altijd de mogelijkheid om de laatste stand der technieken toe te passen. Aangezien kentekenplaten een wereldwijde business is, is er aan diverse producenten een belang om hun unieke en vaak gepatenteerde mogelijkheden te pushen aan een landelijke overheid.
Eén van de pushes die vaker teruggekomen is, is het leveren van kunststof kentekenplaten. In meerdere Europese landen zijn dit soort platen inmiddels gemeengoed. In Nederland heeft jaren geleden al een diepgaand onderzoek plaatsgevonden waarbij de conclusie was om dit soort materiaal voor kentekenplaten niet te accepteren. Daarvoor waren meerdere hoofdredenen. Zo zijn kunststof platen makkelijker na te maken en minder goed te beveiligen. En bij aanrijdingen schijnen kunststof platen vaker minder goed of helemaal niet leesbaar te zijn. Laat staan als een voertuig in de hens vliegt. Dat zou het werk van de brandweer vele malen moeilijker maken om het juiste voertuig te kunnen identificeren. En aangezien elke seconde in dat soort gevallen kunnen tellen, wil je ze niet met een gesmolten kenteken opzadelen.
Kortom, de mogelijke basismateriaal voor kentekens was beperkt tot twee mogelijkheden: aluminium of stickers op papier. Ook in de markt van aluminium platen zijn er tegenwoordig allerlei variaties mogelijk. Uiteindelijk is ervoor gekozen om bij bijzondere bromfietsen geen grote aanpassingen te doen qua fabricageproces. Eigenlijk is er in de lijn van bestaande opzet voor lichtblauwe snorfietskentekens gekozen qua echtheidskenmerken. Door de kleinere grootte van de kentekenplaat hebben sommige kenmerken wel een andere plek op de kentekenplaat gekregen. Zo is vooral het middengedeelte van het kentekenplaatje volgepropt met o.a. GAIK-code, hologram en keurmerkstempel van de kentekenplaatfabrikant.
Aangezien kentekenplaten nog wel eens de neiging hebben om te verdwijnen van een voertuig, moest er ook een oplossing komen voor de zogenaamde duplicaatcode. Deze is op een bijzondere manier in het ontwerp verwerkt. Doordat op zo’n kleine ruimte niet echt meer vrije ruimte was voor een extra teken, is er een bijzondere concessie gedaan.
De letter E is speciaal bedoeld voor herkenbaarheid van soort voertuig. Deze letter wordt bij uitgifte van een duplicaatcode echter verkleind. Hierdoor ontstaat ruimte om erboven de duplicaatcode te persen. Deze oplossing is vooral voor kentekenplaatfabrikanten de beste oplossing. Alternatief was bijvoorbeeld geweest om juist de laatste karakter van een kenteken te verkleinen. Dat zou echter tot verwarring bij lezen van kenteken kunnen leiden. Daarnaast heb je als kentekenplaatfabrikant dan meer matrijzen nodig voor je persmachine. Op de laatste positie kan namelijk een letter komen (zestien mogelijkheden), maar ook een cijfer uiteindelijk. Aangezien een duplicaatcode slechts uit cijfers bestaat en het kenteken voor bijzondere bromfietsen altijd met letter E start, was de verkleinde letter E een handigere keuze. Normaliter zijn er meer dan tien duplicaatcodes mogelijk. Het is nog even onduidelijk op basis van de officiële stukken wat er gebeurt als de eigenaar van bijzondere bromfiets met kentekenplaat met duplicaatcode 9 wederom zijn plaat verliest.
Eén jaar tijd voor omwisseling kenteken
Vanaf 1 juli 2025 is het dus mogelijk om je goedgekeurde bijzondere bromfiets te voorzien van nieuwe kenteken. Voor ongeveer 5.000 al goedgekeurde voertuigen bestaat dan de mogelijkheid om het verzekeringsplaatje in te wisselen voor een echt kenteken. Hiervoor hebben ze de tijd tot 1 juli 2026.
Het omwisselingsproces zal veel overeenkomsten hebben met start van nieuwe kentekens bij brom- en snorfietsen in 2005 of in recentere jaren bij landbouwvoertuigen – of aanhangers. RDW zal waarschijnlijk een manier van schouwing van de bijzondere bromfietsen organiseren, waarbij na controle van identiteit van het apparaat inschrijving in het kentekenregister zal plaatsvinden.
Beschikbaarheid data van bijzondere bromfietsen
Kenteken.tv is natuurlijk erg geïnteresseerd in het volgen van de kentekening van deze nieuwe soort. RDW heeft hierbij aangegeven dat de gegevens van de uitgegeven kentekens natuurlijk opvraagbaar worden op de RDW OVI site. Daarnaast zullen de kentekengegevens ook via RDW open data beschikbaar worden gemaakt.
Ook heeft RDW de toezegging gedaan dat de nationale typegoedkeuringsgegevens via RDW open data beschikbaar worden.