In de eerste dagen van 2014 werd de pers snel verwend met de analyse van totale nieuwverkopen personenauto’s van 2013. Voordat een voertuig echter op de weg wordt gezet, wordt bij RDW het kenteken aangevraagd. De statistieken van deze aanvragen zie je verder nergens terug. Toch biedt deze statistiek een aardig inzichtje in de automarkt, vooral in de drukke laatste dagen van 2013. Vooral 23 en 24 december waren extreem druk qua kentekenaanvragen. In deze posting duiding van deze materie.
De wereld achter nieuwverkoopcijfers
Iedereen binnen en buiten de autobranche is al jaren gewend om op dezelfde manier te kijken naar persberichten over nieuwverkopen van personenauto’s. Weinig mensen staan echter stil over de gebruikte definities achter deze cijfers. In de volksmond wordt namelijk gesproken over verkopen terwijl de term registraties veel beter de lading dekt. Ik zal het verschil aan de hand van een voorbeeld uitleggen.
Stel ik wil een nieuwe auto kopen. Ik oriënteer me op internet bij verschillende sites en besluit af te stappen op een specifieke dealer voor de auto van mijn keuze. Na het handjeklap over de prijs en ondertekening van voorlopig koopovereenkomst wordt de auto besteld bij de importeur/fabriek. Vervolgens mag ik wachten (bij het ene model wat langer dan bij het andere….). De auto komt uiteindelijk binnen bij importeur en deze levert hem af bij de dealer. Tijdens dit stapje wordt op basis van chassisnummer en zogenaamde Certificaat van Overeenstemming (aka CVO of in Engels COC) een kenteken aangevraagd. De dealer spreekt met mij een afleverdatum af, ik betaal mijn bedrag en vlak voordat ik de auto ophaal, wordt de auto op mijn naam gezet. Aangezien de auto nog geen eerdere Nederlandse tenaamstelling van een particulier of rechtspersoon heeft gehad, wordt dit gezien als een eerste tenaamstelling of eerste registratie. Bij de RDW wordt voor zo’n nieuw voertuig dan een 3-tal datumvelden gevuld:
- datum eerste toelating internationaal
- datum eerste afgifte Nederland
- registratie datum aansprakelijkheid
De nieuwverkoop cijfers zijn plat gezegd gebaseerd op dit laatste feit: de eerste tenaamstelling en om meer precies te zijn op de datumvelden datum eerste toelating internationaal en datum eerste afgifte Nederland. De datum eerste toelating internationaal wordt in de volksmond ook wel bouwjaar genoemd, maar feitelijk heeft het niets met de daadwerkelijke fabricagedatum van het voertuig te maken.
Om de juiste nieuwverkoopcijfers samen te stellen zijn er nog wat additionele regeltjes van toepassing. De meest uitgebreide disclaimer op dit gebied is op de site van Automotive Management te lezen.
Achter de ogenschijnlijk simpele nieuwverkoop cijfers zit dus een hele datawereld achter. Geen makkelijke materie.
Datum kenteken aanvragen
In het geschetste voorbeeld werd ook duidelijk dat voor de eerste registratie een kenteken aangevraagd moet worden. Tussen de eerste tenaamstelling en een kenteken aanvragen kan soms heel weinig tijd tussen zitten (bijvoorbeeld als de auto rijklaar op voorraad staat zonder kenteken of bij import), maar kan ook maanden tussen zitten. Zo rij ik privé waarvoor in juni 2011 al kenteken is aangevraagd, maar de eerste tenaamstelling pas in januari 2012. Heel veel mensen denken dus dat dit een 2012-auto is, maar echte (kenteken)experts weten beter dat ik een voorraadauto heb gekocht.
De aanvraagdatum van een kenteken kan dus behoorlijk verschillen met de eerste tenaamstelling. Dit gebeurt vaak bij speciale registratie-acties vanuit importeurs voor dealers. Dealers krijgen daarbij speciale bonussen als voor een bepaalde datum X aantal voertuigen op naam zetten en/of kentekens voor aanvragen. Mijn prive auto maakt onderdeel van zo’n bonusactie gebaseerd op kentekenaanvraagdatums.
Veelal zie je vlak voor een einde van een maand, kwartaal of jaar het aantal aangevraagde kentekens een flinke stijging maken om deze reden. Dit blijkt ook mijn analyse van de kentekenaanvragen.
Gebruikte bron: Kenteken.TV dataverzameling RDW laatst uitgegeven kenteken
Voor deze analyse heb ik gebruik gemaakt van een zelf aangelegd databestand. Al eerder heb ik de mogelijkheden besproken om het door RDW laatst uitgegeven kenteken van de voorgaande dag op te vragen. Veel mensen vinden dit interessant om op basis daarvan te voorspellen welk kenteken hun nieuwe bolide mogelijkerwijs gaat krijgen. Ik heb zelf ook wel eens wat voorspellingen gedaan en ik was daar redelijk goed in.
Sinds juli 2012 schrijf ik echter ook elke keer een regeltje in een bestand weg als laatst uitgegeven kenteken op de site van RDW wijzigt ( IFTTT rules!). Op deze manier heb ik inmiddels meer dan 340 meetpunten. Op basis van de logica van kentekens heb ik uitgerekend hoeveel kentekens zijn aangemaakt door RDW tussen 2 kentekens.
Deze dataset heb ik eerder gebruikt om te analyseren of de introductie van sidecode8 kentekencombinatie leidde tot uitstelgedrag, gevolgd door extra kentekenaanvragen.
Mogelijkerwijs zal ik op termijn deze databron ook publiekelijk maken, zodat andere mensen dit kunnen gebruiken.
Analyse kentekenaanvragen 2013
Op basis van “Kenteken.TV dataverzameling RDW laatst uitgegeven kenteken” heb ik berekend dat RDW voor personenauto’s (hieronder vallen ook campers met geel kenteken en quads) in 2013 meer dan 515.000 kentekens heeft uitgegeven. Als ik deze aanvragen op maandbasis vergelijk met de nieuwverkoop cijfers van personenauto’s en de importcijfers van personenauto’s dan komt de volgende grafiek eruit:
Duidelijk is het effect dat in januari veel auto’s als nieuwverkoop worden geregistreerd, waarvan een deel al in de maand december al kentekens voor aangevraagd zijn. Dit effect zie je nog duidelijker als ik de periode waarover de grafiek gaat uitbreidt met de maanden augustus t/m december uit 2012 en nieuwverkoop en import apart weergeef:
Duidelijk is hierbij vooral dat de flinke plus qua kentekenaanvragen van december2012 niet in januari en februari 2013 qua nieuwverkopen terugkomen. Of hier alsnog veel auto’s buiten registratie zijn geplaatst of dat ze nog rondzwerven in allerlei voorraden, is op basis van deze dataverzameling niet te achterhalen. Deze diepgaandere analyse zou ik wel kunnen uitvoeren op basis van data die binnen VWE beschikbaar is. Dat heb ik echter (nog) niet gedaan.
De verwachting is wel dat vooral de ratrace rondom registraties van elektrische auto’s en lage bijtelling auto’s in december tot veel zweet heeft geleid bij diverse importeurs.
December 2013, hectische maand kentekenaanvragen
Als we inzoomen op dagverschillen in de maand december springen 2 dagen er met sprongen bovenuit. In 2012 werden de meeste kentekenaanvragen in die maand nog verspreid over de volledige werkweek qua werkdagen voor Kerst. In december 2013 werden er vooral overuren gedraaid op maandag 23 december 2013 en dinsdag 24 december 2013. Deze 2 dagen waren gezamenlijk goed voor ongeveer 24.000 kentekenaanvragen, oftewel dik 33,5% van het maandtotaal!
Alhoewel mijn data nog niet verder teruggaat dan juli2012, kan het niet anders dat de dagen voor Kerst tot nieuwe dagrecords bij RDW hebben geleid.
Volgens mij moet je de data voor juli 2012 redelijk kunnen reconstrueren door per kentekenreeks (alleen de letters) naar de minimale datum deel 1a te kijken. Die zal niet heel ver van datum afgifte kenteken afliggen. Er zit immers altijd wel een auto tussen die wel snel op naam is gezet.
Je kunt dan niet (nauwkeurig) zeggen hoeveel kentekens er op één dag zijn afgegeven, maar voor een maandgrafiek zoals hierboven moet het wel werkbaar zijn.
En je kunt het ook voor de periode na juni 2012 doen en dit vergelijken met je bestaande data om zo te controleren of het (goed genoeg) werkt.
Martij, bedankt voor meedenken. Het lijkt me makkelijker als ik gewoon de 1e record analyseer die bij VWE binnenkomt voor dat kenteken. Die is nog nauwkeuriger. Jouw voorgestelde methode is fallback als dat niet lukt.
Ik denk overigens dat mensen meer geïnteresseerd zijn in voorspelling dan historie