Gisteren vond de uitreiking van eerste nieuwe kenteken van sidecode 11 plaats. Na de uitreiking stonden enkele RDW specialisten mij te woord over de laatste kenteken(plaat) ontwikkelingen. Er was één onderwerp waar ik vragen over stelde, waarover ze ietsiepietsie info konden loslaten: er wordt druk nagedacht over nieuwe reeks kentekencombinaties. Op basis van de summiere informatie dook Kenteken.TV in de brainstorm stand en somt de mogelijke oplossingsrichtingen op.
Sidecodes?
In Nederland kennen de kentekens bepaalde structuren qua opbouw. Het is altijd een verzameling van letters en cijfers, maar onderliggend zijn er bepaalde logica afspraken ontstaan. In 1951 werd de kentekening gestart met een combinatie van 6 karakers: twee letters, twee blokjes van twee cijfers. Tussen de cijferblokjes en tussen laatste letter en eerste cijfer werd vanwege de leesbaarheid streepjes toegevoegd.
Na deze eerste reeks werden andere kentekencombinaties geïntroduceerd. Inmiddels zijn er veertien verschillende mogelijkheden. Deze mogelijkheden worden ook wel sidecodes genoemd en zijn vastgelegd in de Regeling kentekens en kentekenplaten . Artikel 1 luidt daarin als volgt:
- 1 Kentekens bestaan uit een samenstel van:
- a. twee groepen van twee cijfers en één groep van twee letters;
- b. twee groepen van twee letters en één groep van twee cijfers;
- c. één groep van twee cijfers, één groep van drie letters en één cijfer;
- d. één groep van twee letters, één groep van drie cijfers en één letter;
- e. één groep van drie letters, één groep van twee cijfers en één letter, of
- f. één groep van drie cijfers, één groep van twee letters en één cijfer.
In de regeling worden dus zes mogelijkheden beschreven waaruit momenteel veertien mogelijke kentekencombinaties samengesteld kunnen worden:
| Sidecode | Voorbeeld |
| 1 | XX-99-99 |
| 2 | 99-99-XX |
| 3 | 99-XX-99 |
| 4 | XX-99-XX |
| 5 | XX-XX-99 |
| 6 | 99-XX-XX |
| 7 | 99-XXX-9 |
| 8 | 9-XXX-99 |
| 9 | XX-999-X |
| 10 | X-999-XX |
| 11 | XXX-99-X |
| 12 | X-99-XXX |
| 13 | 9-XX-999 |
| 14 | 999-XX-9 |
Sidecode 11, 12, 13 en 14 komen uit 2014
Begin januari 2014, dik 10 jaar geleden, maakte RDW voor de laatste keer een nieuwe reeks kentekencombinaties bekend. Kenteken.tv had destijds de landelijke primeur hierover.
Vanwege de uitgifte van kentekens voor brom- en snorfietsen met beginletters D of F gestart in 2005 voorzagen ze bij RDW dat er snel behoefte was naar nieuwe reeks combinaties.
In de zoektocht naar mogelijke combinaties gingen ze uit van de bestaande regels:
- kenteken zonder streepjes is uniek
- kenteken zonder streepjes is zes karakters lang
- kenteken heeft altijd 2 streepjes
- bij wisselingen tussen letter en cijfer komt een streepje of er moeten meer dan 3 dezelfde karakters na mekaar komen, dan komt er een streepje na de tweede karakter in die reeks
Voor de sidecodes 12 tot en met 14 legde RDW zichzelf ook de volgende regel op:
- kenteken heeft minimaal 2 cijfers
En sinds jaar en dag hanteert RDW de regel dat bepaalde voertuigsoorten hun eigen eerste letters krijgen. B is voor zwaardere bedrijfsauto’s, V voor lichte bedrijfswagens, O voor opleggers, W voor aanhangers en D of F voor brom- en snorfietsen. Door de start van de kentekening van landbouwvoertuigen en hun aanhangers zijn de letters L en T bij nieuwere kentekencombinaties inmiddels ook gereserveerd.
Huidige stand van zaken
Tien jaar na de introductie van sidecodes 11 tot en met 14 staat RDW voor een nieuwe opgave. Door de start van de kentekening van landbouwvoertuigen en hun aanhangers gaan de mogelijke kentekencombinaties ineens harder.
En als de kentekening van bijvoorbeeld elektrische steps ook nog gaat gebeuren, kan het aantal uitgegeven kentekens en daarmee ook de mogelijke kentekencombinaties sneller opraken. Zeker als sidecode 13 en 14 in gebruik worden genomen.
Sidecode 11 en 12 bevatten veel letters. Vier stuks maar liefst. Voor zo’n positie zijn er normaliter 16 mogelijkheden (B, D, F, G, H, J, K, L, N, P, R, S, T, V, X, Z) beschikbaar. Voor een cijferpositie zijn er slechts tien mogelijkheden (0 tot en met 9). Voor sidecode 11 en 12 zijn daarom vele malen meer kentekencombinaties beschikbaar. Voor sidecode 11 zijn er voor personenauto’s bijvoorbeeld 4 miljoen mogelijkheden.
Sidecode 13 en 14 bevatten juist veel cijfers, namelijk vier. Daarmee zijn er bijvoorbeeld lichte bedrijfswagens voor sidecode 13 maar 143.000 combinaties en even veel voor sidecode 14. Terwijl sidecode 12 iets meer dan 400.000 mogelijke combinaties oplevert bij dezelfde voertuigcategorie.
In een speciale weergave op kenteken.tv is te zien hoeveel kentekens er momenteel actief zijn per sidecode: https://www.kenteken.tv/rdw-sidecodes-aantallen.php . De populairste sidecode in juni 2024 is niet zo vreemd de tiende kentekencombinatie voor personenauto’s. Daarvan rijden er momenteel 2,8 miljoen van in de rondte. Op plek 2 staat sidecode 9 met 2,2 miljoen gekentekende voertuigen.
Mogelijke nieuwe kentekencombinaties
Al met al is het dus niet vreemd dat RDW vooruitkijkt en bezig is met ontwerpen van nieuwe kentekencombinaties. Bij deze ontwerpen zal één van de bestaande regels echter moeten gaan sneuvelen. Binnen de eerder genoemde regels inclusief de regel dat kenteken minimaal uit twee cijfers moet bestaan, zijn de opties namelijk op. Per regel daarom de (on)mogelijke combinaties:
Kenteken zonder streepjes is uniek
De toevoeging van streepjes op de kentekenplaat is puur bedoeld voor het makkelijker lezen en onthouden van een kenteken. Voor het kenteken zelf heeft geen waarde. Het streepje zal daarom geen extra betekenis krijgen. Kenteken 8-2-RS-PH lijkt dus geen optie te worden. Dat is namelijk hetzelfde kenteken als 82-RS-PH of 82RSPH.
Kenteken zonder streepjes is zes karakters lang
Uit de teksten bij de borrel maak ik op dat RDW groot voorstander is om het Nederlandse kenteken uit zes karakters te laten bestaan (zonder de streepjes). In theorie kan met het toevoegen van cijfer 1 als zevende karakter op een kentekenplaat alle veertien kentekencombinaties weer hergebruikt worden. Een soortgelijk systematiek hebben de Belgen toegepast met hun kentekens. In 2020 werd aldaar het kenteken 2-AAA-001 geïntroduceerd als opvolger van 1-AAA-001.
Deze optie lijkt echter voor nu niet realistisch. Heel veel systemen bij overheid, verzekeraars, importeurs, etc. moeten worden aangepast aan het feit dat een kenteken 7 karakters lang kan zijn (of 9 a 10 als je streepje meerekent). Dan moet echter de kentekenplaat ook anders ingedeeld worden met kleinere letters en cijfers om alles passend te maken.
Met de digitale kentekenplaatmaker wordt de beperkte ruimte voor een extra karakters, laat staan streepje met huidige afmetingen al snel duidelijk:
Maar stel dit wordt de toekomst dan wordt het direct een flink grotere operatie waarbij dan ook andere aspecten van de kentekenplaat meegenomen kunnen worden. Zo wordt al jaren gesproken en getest met de toevoeging van een rfid chip in de kentekenplaat. Een projectje dat al jaren geleden is aangekondigd, maar nooit momentum heeft gekregen.
Kenteken heeft altijd 2 streepjes
Deze regel hangt aan de ene kant sterk samen met de voorgaande. Als je een kenteken uit zeven karakters laat bestaan, heb je waarschijnlijk een derde streepje nodig.
Je kan echter ook de andere kant op redeneren. Totnutoe bestond een Nederlands kenteken altijd uit drie groepjes karakters, zoals ND-00-01 of GBB-01-B. Oftewel altijd twee streepjes als scheidingsteken tussen deze groepjes.
Als je echter toestaat dat er ook één scheidingsteken mag bestaan, dan zijn de volgende kentekens mogelijk:
- XXX-999
- 999-XXX
Dat zou er als volgt kunnen uitzien:
De kentekencombinatie XXX-999 is overigens niet nieuw in Nederland. Werknemers van Corps Diplomatique Justice rijden namelijk vanwege een status aparte rond met kentekens zoals CDJ-999.
Kenteken heeft minimaal 2 cijfers
RDW had bij sidecodes 12 tot en met 14 zichzelf verplicht om een kenteken altijd uit minimaal 2 cijfers te laten bestaan. Als deze regel wordt losgelaten, dan zijn er een aantal nieuwe mogelijkheden. Mogelijkheden waarbij alle karakters uit letters bestaan lijken mij onrealistisch, maar compleetheid wel opgenomen in deze lijst. De regel van maximaal 2 streepjes is wel meegenomen:
- 9-XX-XXX
- XX-9-XXX
- XXX-9-XX
- XX-XXX-9
- XX-XX-XX
Kentekens bestaande uit enkel cijfers zou in theorie ook kunnen, maar dan werkt systematiek van toebedeling van eerste letter aan een voertuigsoort niet meer. Dat valt dus om deze reden zeker af.
Aan de andere kant van het spectrum zouden er ook nog kentekens kunnen bestaan met 5 cijfers. Dan krijg je de volgende combinaties:
- X-99-999
- 99-X-999
- 999-X-99
- 99-999-X
Deze reeks kentekencombinaties lijken ook minder voor de hand liggend. Kentekencombinaties met veel cijfers zijn namelijk sneller uitgeput qua aantal combinaties.
En hoe nu verder?
De mogelijke kentekencombinaties zijn al door RDW bedacht. Volgens de verhalen tijdens de borrel worden de mogelijke opties voorgelegd aan het Ministerie. Uiteindelijk moet er namelijk een aanpassing van de Regeling Kentekens en kentekenplaten komen.
Grote kanshebbers als mogelijke volgende kentekencombinatie zijn volgens mij de volgende:
- XX-9-XXX
- XXX-9-XX
- XXX-999
- 999-XXX
Het is nog even gissen wanneer dit proces afgerond wordt. Daarna zal de voertuigbranche waaronder brancheverenigingen en kentekenplaatdrukkers geïnformeerd worden. Kenteken.tv zal ogen en oren openhouden als hierover meer informatie bekend wordt.