Bijzondere analyse van “bijzonderheden” in Nederlandse kentekenregistratie

Steeds langer geleden hadden we in Nederland papieren kentekenbewijzen. Op zo’n kentekenbewijs stond (en staat) de belangrijke registratiegegevens. Soms was het echter nodig dat een bepaald voertuig een specifieke vrijstelling of notitie kreeg. Hiervoor werd het veld bijzonderheden gebruikt op het kentekenbewijs. Een voorbeeld is de mogelijkheid om een andere type kentekenplaat te voeren op je voertuig. Sinds 1 augustus 2020 publiceert deze bijzonderheden als opendata. Hierdoor is het mogelijk de bijzondere bijzonderheden te analyseren. Kenteken.TV dook in de data en zocht de bijzonderste bijzonderheden op.

Bijzonderheden op papieren kentekenbewijs

Op het papieren kentekenbewijs werd in een aparte sectie bijzonderheden vermeld. Ogenschijnlijk leken dit vrije teksten, maar zoals later in deze blogposting ook zal blijken, waren dit veelal gestandaardiseerde teksten die in systemen met codes werden vastgelegd.

Bijzonderheden op kentekencard

Sinds 2014 worden er voor Nederlands gekentekende voertuigen geen papieren kentekenbewijzen meer uitgegeven. Sindsdien hebben we een kentekenbewijs op kentekencard. Op deze kentekencard staan de belangrijkste registratiegegevens zichtbaar op voor- of achterkant. Hoogstwaarschijnlijk vanwege ruimtegebrek staan de bijzonderheden er echter niet op vermeld.

Op de chip van de kentekencard staan heel veel registratiegegevens en meer, maar de bijzonderheden staan er niet op.

Toch worden er op kentekenniveau nog steeds bijzonderheden geregistreerd. Deze gegevens zijn digitaal beschikbaar via bijvoorbeeld RDW OVI site.

Sinds de introductie van de kentekencard is de status van het kentekenbewijs echter ook ietwat gewijzigd. Formeel gezien moet bijvoorbeeld een politie niet langer gegevens van een kentekencard aflezen, maar een controle op de digitale versie van de gegevens doen.

In deze digitale versie zijn de bijzonderheden behorende bij een voertuig inzichtelijk.

Opendata bijzonderheden

In Nederland wordt al jarenlang door RDW de kentekengegevens in digitaal formaat ter beschikking gesteld. In eerste instantie was deze informatie enkel en alleen voorbehouden aan andere overheden. Commerciele partijen konden echter via een beschikking van de Minister een zogenaamd informatieproviderschap afspreken.

Bij 1 van deze RDW-informatieproviders was ik tot voor kort werkzaam. Binnen dit bedrijf waren we altijd op zoek naar nog meer gegevens om een preciezer beeld te krijgen over een (gekentekend) voertuig. Zo hoorde ik ooit een verhaal waarbij bijzonderheden van het kentekenbewijs een hoofdrol speelde.

Mijn voormalige werkgever stelde ooit aan RDW de vraag “Wij willen graag alle bijzonderheden ontvangen. Mag dat?”. Hierop scheen de officiele beheerder van dit gegeven een simpel “Nee, dat kan niet. Het is een te breed verzoek, want er zitten gevoelige informatie in” te hebben gegeven. De vraag diende dus op een andere manier geformuleerd te worden, namelijk “Mogen we het veld bijzonderheden op kenteken ontvangen, waarin staat dat een voertuig een dubbele cabine heeft en/of een taxi is?”. Hierop werd uiteindelijk wel positief geantwoord.

Tijden veranderen, zo ook hoe omgegaan wordt met verstrekking van gegevens uit overheidsbronnen. Sinds enkele jaren levert RDW diverse databronnen als opendata via haar platform https://opendata.rdw.nl uit. In een update die per 1 augustus 2020 live is gegaan, zijn er 2 datasets toegevoegd:

• Open Data RDW: Gekentekende_voertuigen_subcategorie_voertuig
• Open Data RDW: Gekentekende_voertuigen_bijzonderheden

Vooral de tweede dataset interesseerde me. Zeker met het verhaal van mijn voormalige werkgever in het achterhoofd, maar daarover zometeen meer.

Alle bijzonderheden in opendata?

Voordat een lijstje van populairste bijzonderheden getoond kan worden, is het belangrijk om een beetje de structuur te snappen.

Per kenteken kunnen er meerdere bijzonderheden geregistreerd worden. Zo worden in het onderstaande voorbeeld 3 verschillende bijzonderheden weergegeven:

Met een simpele query in de nieuwe dataset zou je kunnen achterhalen welke kentekens de meeste regels bijzonderheden hebben.

Bijzonderheid regel	Aantal
1	1.560.454
2	322.388
3	88.464
4	28.034
5	9.433
6	3.796
7	2.062
8	1.411
9	814
10	617
11	494
12	410
13	238
14	175
15	133
16	61
17	23
18	15
19	7
20	8
21	6
22	4
23	13
24	10

Vooral de aantallen met 23 en 24 regels intrigeerde me direct. Het is namelijk gek dat het aantal hoger is dan bijvoorbeeld regels 21 en 22. Daar wilde ik dus meer over weten. Als je echter een paar van deze kentekens checkt, dan komen er helemaal geen 24 regels in het resultaat. Daarom controleerde ik een paar kentekens via RDW OVI als vergelijk. En toen werden mij een aantal dingen duidelijk.

Zo bevat de tabel van bijzonderheden in RDW opendata versie niet alle bijzonderheden. In ieder geval wordt er data gestript zoals chassisnummers. Dit is namelijk door RDW als Gevoelig Gegeven bestempeld.

Het lijkt er echter ook op dat er bijzonderheden worden gestript die codes bevatten die beetje lijken op chassisnummers. Zo zijn de bovenste bijzonderheden niet in de opendata opvraagbaar. Vermoedelijk door het gebruik van de asterisk in de genoemde artikelnummers:

Meest gebruikte bijzonderheden

De top 10 van meest gebruikte regels qua bijzonderheden is de volgende:

Code bijzonderheid	Bijzonderheid omschrijving	Aantal
150	CONVERSIE	503.748
126	Deze bromfiets is eerder in gebruik genomen dan onder datum eerste toelating vermeld.	366.517
69	Datum eerste toelating:	174.256
109	Basis: EEGK-9999	88.855
1	Bouwjaar 19	76.944
66	Voertuig voorzien van dubbele cabine.	72.197
987	Basis TGK:     –	61.964
64	Voor datum eerste toelating zie rubriek  “Afgegeven de”	61.506
59	Max. last onder de koppeling: 75 kg.	58.615
55	Kentekenplaat model 18.2. toegestaan.	56.885

Conversie

Nummer 1 is “Conversie”. Dit betekent dat het kentekenbewijs uitgegeven is naar aanleiding van de omwisseling van een registratiebewijs voor aanhangers en opleggers.

Eerder in gebruik genomen

Ook nummer 2 heeft te maken met de start van afgifte kentekens, namelijk voor brom- en snorfietsen. Sinds september 2005 kreeg deze voertuigsoort in plaats van bromfietsplaatje een echt kenteken. Vanwege beperking administratieve lasten was het echter ondoenlijk om bij de schouwing uitgebreid stil te staan bij de bepaling van de exacte leeftijd voor het veld “datum toelating internationaal”. Gevolg was dat al deze brom- en snorfietsen een datum toelating internationaal van 31-08-2005 kregen plus een aantekening op het kentekenbewijs in de vorm van een bijzonderheid:

Het effect van deze speciale registratiedatum voor het veld datum toelating internationaal is in 2020 nog steeds duidelijk te zien in een speciale “Hoeveel zijn er nog? weergave:

Bouwjaar

Nummer 3 uit de top 3 heeft ook te maken met het inschrijven van een voertuig. In dit geval van individuele importen gaat het om individuele importen. Blijkbaar was het tot begin deze eeuw gebruikelijk om bij import ook de overgenomen en/of bepaalde datum toelating internationaal als bijzonderheid op te nemen. Ook nummer 5 uit de lijst heeft met iets soortgelijks te maken.

Er was namelijk een tijd waarin op het kentekenbewijs het veld “datum toelating internationaal” of ook wel “datum eerste toelating” genoemd niet aanwezig was. Zo werd er in de jaren zestig van de vorige eeuw aangeraden om naar het veld bijzonderheden te kijken als je een auto zou gaan aanschaffen. Er werd in die tijd namelijk veel auto’s uit Duitsland geïmporteerd. Dat waren echter veelal auto’s die kaduk waren en voor de import (provisorisch) waren opgelapt.

Als er bij “bijzonderheden” enkel het woordje “Geen” stond, dan kon je er destijds bijna wel zeker van zijn dat het voertuig voor het eerst nieuw geregistreerd was in Nederland.

Als er bij “bijzonderheden” een jaartal en maand vermeld stond, dan had je te maken met een gebruikt geïmporteerd voertuig. Dit werd als jaartal + maand of jaartal + maand + dag vermeldt. Dit was dan het bouwjaar dat door door de RDW was vastgelegd bij een bouwjaar bepalingsonderzoek. Deze werd van de oorspronkelijke buitenlandse registratie overgenomen. Het kon echter ook voorkomen dat er bij “bijzonderheden” alleen een jaartal stond. In dat geval had je te maken met een geïmporteerd voertuig, waarvan geen (officiële) buitenlandse registratie bekend was. Via het chassisnummer kon dan de productie jaar als bouwjaar vastgesteld worden.

Doordat in de jaren vijftig en zestig geïmporteerde voertuigen een eigen lettercombinatie kregen, werden destijds deze lettercombinaties als afkortingen gelezen. In het Algemeen Dagblad van 30 januari 1963 stond een aardig overzichtje hiervan:

Lettercombinatie	Afkorting van
DD	Duitse Deuk
BX	Beschadigd, herkomst onbekend
EX	Ex auto
GK	Gauw kapot
JG	Jammer, gekneusd
JT	Jongste Teleurstelling

Bij de introductie van sidecode 2, ook wel “omgekeerde kentekens” genoemd, werden deze specifieke combinaties voor importvoertuigen afgeschaft. Het lezen van “bijzonderheden” van kentekenbewijs werd toen nog belangrijker.

Het interpreteren van veld “bijzonderheden” bleef nog lange tijd een goed advies. Zo werd dit nogmaals herhaald bij de introductie van nieuwe kentekenserie en kentekenbewijzen in 1973:

Naast de top 5 zijn er nog meer bijzondere bijzonderheden waarover in de volgende paragrafen wordt bericht.

Dubbele cabine

Voor (lichte) bedrijfswagens is een speciale inrichting waarmee je zowel van fiscaal aantrekkelijke voorwaarden kan genieten als een ruime bedrijfswagen heb voor personen en lading. Deze wagens zijn/worden voorzien van een dubbele cabine, ook wel afgekort tot DC.

Het fiscaal aantrekkelijke zit erin dat je bij een voertuig met dubbele cabine geen BPM-heffing hoeft te betalen bij aanschaf van de auto. Daarnaast heb je een lager tarief wegenbelasting dan bij een bedrijfswagen die niet beschikt over een dubbele cabine.

Volgens de dataset zijn er momenteel in Nederland 72.197 bedrijfswagens met een dubbele cabine die aanmerking van deze regeling kunnen komen.

Andere kentekenplaten

Normaliter worden Nederlandse personenauto’s en bedrijfswagens voorzien van een langwerpig gele kenteken. Officieel gezien wordt dit model 27.1. Als een voertuig ouder dan 1 januari 1978 is, kan de kleur eventueel veranderd worden naar pruisisch blauw of donkerblauw.

Er zijn echter ook voertuigen waar geen langwerpig kenteken op voor- of achterkant past. Voor deze voertuigen kunnen er door middel van een aantekening op het kentekenbewijs in de vorm van bijzonderheden uitzonderingen worden gemaakt. Er zijn momenteel 2 mogelijke uitzonderingen mogelijk. Dit zijn de aantallen:

Code bijzonderheid	Bijzonderheid omschrijving	Aantal
55	Kentekenplaat model 18.2. toegestaan.	56.885
108	Kentekenplaat model 27.10. toegestaan	17.470

Kentekenplaat model 18.2

De eerste is het formaat die met name voor voertuigen bedoeld zijn die voor de Noordamerikaanse markt zijn geproduceerd. Deze voertuigen hebben een minder brede mogelijkheid voor plaatsen van een kentekenplaat. Voor deze voertuigen kan een kentekenplaat van model 18.2 worden toegepast.

Zo heeft een Ford Mark V met kenteken 05-XN-VX geen langwerpige plaat gekregen zoals deze:

In plaats daarvan kreeg deze Ford een kentekenplaat van het type 18.2:

In Nederland zijn er momenteel 56.885 voertuigen die zo’n soort plaat voor en/of achter mogen voeren, dankzij aantekening op hun kentekenregistratie.

Kentekenplaat model 27.10

Een ander type kentekenplaat die gevoerd kan worden, zie je vooral terug op bijvoorbeeld terreinvoertuigen. Dit type kentekenplaat met modelcode 27.10 is meer rechthoekig. Deze voertuigen hebben vaak een grote band op achterdeur, of 2 kleinere achterdeuren. In deze gevallen past dan ook geen langwerpige plaat achterop. Ook op driewielige motorijtuigen zoals trikes of quads zie je vaak deze rechthoekige kentekenplaten achterop.

Zo heeft een Suzuki LTZ400, oftewel een quad, achterop een kentekenplaat model 27.10:

Afwijkende koplampen

Bij het importeren van met name Amerikaanse voertuigen moet er soms aanpassingen aan de dimlichtinstallatie worden gedaan om het voertuig toe te laten op het Nederlandse wegennet. Voor iets meer dan 18.000 voertuigen is dit geldig:

Code bijzonderheid	Bijzonderheid omschrijving	Aantal
78	Afgegeven ex art. 16 lid 2 R.Kr. inzake afwijkende koplamp(en).	14.259
965	Afwijkende koplamp(en) toegestaan op basis van art. 30 van de invoeringswet WVW 1994.	3.638
125	Afwijkende koplampen toegestaan op basis van art. 48 van de Wegenverkeerswet 1994	216

Camera-monitorsysteem vervangt verplichte spiegels

Sinds enkele jaren is het mogelijk om met een aantekening op je kentekenregistratie je voertuig te voorzien van camerasysteem in plaats van de verplichte buitenspiegels. Volkswagen was ooit met de futuristische XL1 de eerste fabrikant, maar deze optie werd “normaler” bij de introductie van Audi E-tron. Vooral voor de luchtweerstand is het vervangen van de buitenspiegels door camera’s interessant.

Er zijn echter ook trucks met deze nieuwe technologie. In totaal zijn er in Nederland 681 voertuigen met camera’s ter vervanging van de spiegels:

Merk	Model	Aantal
AUDI	E-TRON	610
MERCEDES-BENZ	ACTROS	63
VOLKSWAGEN	XL1	4
VOLVO	FH	4

In Nederland rijden er volgens mijn laatste telling bijna 5.000 Audi E-trons rond. De optie om de buitenspiegels te vervangen door camera’s heeft totnutoe dus een dekking gekregen van 12,2% gekregen.

Af-fabriek roetfilter verwijderd

Een ander interessant item is het verwijderen van roetfilters. Hierover is in de media al eens over geschreven. In het kentekenregister wordt een melding gemaakt als een voertuig wel een roetfilter (af-fabriek) zou moeten bezitten, maar bij keuring is geconstateerd dat roetfilter verwijderd is.

Momenteel zouden er in Nederland 488 voertuigen moeten zijn waarbij een roetfilter verwijderd is.